De aanvoegende wijs of subjunctief (in het Spaans modo subjuntivo) wordt gebruikt om ideeën die niet in het domein van het feitelijke passen: concepten die hypothetisch in plaats van feitelijk zijn. Het gaat hierbij om de gevoelens die de spreker heeft ten opzichte van de situatie of gebeurtenis. Dit artikel beschrijft het gebruik van de presente, pretérito imperfecto, futuro, perfecto en pluscuamperfecto in de aanvoegende wijs in het Spaans.
De subjuntivo verschijnt meestal in bijzinnen na een voegwoord zoals que (dat), si (als) en aunque (hoewel). De specifieke werkwoordstijd hangt af van de tijd van de hoofdzin.
Eenvoudige tijden
Tegenwoordige tijd Presente
De tegenwoordige tijd van de aanvoegende wijs wordt gebruikt na uitdrukkingen die beginnen met een vorm van ser (zijn) + bijvoeglijk naamwoord, waarbij het niet gaat om de feiten, maar om de mening van de spreker ten opzichte van een hypothetische toestand of actie. Bijvoorbeeld:
- Es bueno que practiques mucho.
Het is goed dat je veel oefent.
Daarnaast wordt de subjuntivo presente gebruikt in de volgende gevallen:
...een onzekerheid:
- No es seguro que mañana llueva.
Het is niet zeker dat het morgen gaat regenen.
...een wens:
- Ojalá que haga sol.
Hopelijk is het zonnig. - Queremos que aprendas español.
Wij willen dat je Spaans leert.
...een bevel of commando:
- El policía manda que el ladrón levante las manos.
De politieagent beveelt de dief zijn handen omhoog te doen.
...toestemming:
- Se permite que el perro corra libremente por el parque.
Het is toegestaan dat de hond los loopt in het park.
...preventie:
- El guardia impide que el prisionero escape.
De bewaker voorkomt dat de gevangene ontstapt.
...een verzoek:
- Te pido que me ayudes con mis deberes.
Ik verzoek je me te helpen met m'n huiswerk.
...een advies:
- Te aconsejo que dejes de fumar.
Ik adviseer je om te stoppen met roken.
...een voorstel of suggestie:
- Mi padre sugiere que vayas al médico.
Mijn vader stelt voor dat je naar de dokter gaat.
...aandringen:
- Insisto en que tú me devuelvas los libros.
Ik sta erop dat je me de boeken teruggeeft.
...een eis:
- Exigimos que los responsables sean procesados.
We eisen dat de verantwoordelijken worden vervolgd.
Onvoltooid verleden tijd Pretérito imperfecto
Wanneer hoofdzin waar de subjuntivo van afhankelijk is vervoegd is in pretérito indefinido, imperfecto, pluscuamperfecto of condicional, wordt de pretérito imperfecto de subjuntivo gebruikt. Net als bij de tegenwoordige tijd wordt de verleden tijd van de subjunctief gebruikt in het geval er sprake is van onzekerheid, een wens, advies, bevel, etc. Bijvoorbeeld:
- Tenía miedo de que no me vieras/vieses.
Ik was bang dat je me niet zag. - Me había alegrado de que hiciera/hiciese sol.
Ik zou het leuk hebben gevonden als het zonnig was. - Mi médico me recomendó que comiera/comiese menos azúcar.
Mijn dokter adviseerde me om minder suiker te eten.
Ook wordt de imperfecto gebruikt voor een (huidige) mening over een gebeurtenis in het verleden:
In een als-bijzin wordt de imperfecto de subjuntivo gebruikt. Het resultaat van de voorwaarde is uitgedrukt in de voorwaardelijke wijs:
- Si yo fuera/fuese tú, no dejaría pasar esta oportunidad.
Als ik jou was, zou ik deze gelegenheid niet voorbij laten gaan.
Een beleefd verzoek:
- Quisiera/quisiese reservar una mesa para dos personas.
Ik zou graag een tafel willen reserveren voor twee personen.
Het is je wellicht opgevallen dat er twee varianten zijn van de pretérito imperfecto de subjuntivo. De ene vervoeging eindigt met -ra, -ras, -ramos, etc. en de andere eindigt -se, -ses, -semos, etc. De twee varianten zijn uitwisselbaar. Bij beide varianten is de stam gebaseerd op de 3e persoon meervoud van de verleden tijd van de indicatief (pretérito indefinido) zonder de uitgang -ron, zoals bijvoorbeeld: tuvieron wordt tuviera en tuviese.
Toekomende tijd Futuro
De futuro de subjuntivo wordt zeer weinig gebruikt en wordt daarom niet verder uitgewerkt.
Samengestelde tijden
De samengestelde tijden in de subjuntivo zijn gebaseerd op het hulpwerkwoord haber gecombineerd met het voltooid deelwoord van het werkwoord in kwestie. Het hulpwerkwoord wordt vervoegd in de aanvoegende wijs.
Voltooid tegenwoordige tijd Pretérito perfecto
De voltooid tegenwoordige tijd van de aanvoegende wijs (in het Spaans pretérito perfecto del subjuntivo) wordt gebruikt om gebeurtenissen in het verleden die grenzen aan het heden uit te drukken.
Het wordt gevormd door het hulpwerkwoord haber in de tegenwoordige tijd van de aanvoegende wijs en het voltooid deelwoord van het vervoegde werkwoord. Bijvoorbeeld:
Voltooid verleden tijd Pretérito pluscuamperfecto
De voltooid verleden tijd wordt gebruikt om acties uit te drukken voorafgaand aan een andere actie in het verleden. Bijvoorbeeld:
Ook kan het gebruikt worden voor een hypothetische stellingen. Dit wordt dan geformuleerd met si (als):
- Si hubiera estudiado más, ahora entendería mejor la gramática.
Als ik meer gestudeerd had, zou ik nu de grammatica beter begrijpen.
Subjuntivo versus Indicativo
Om de aanvoegende wijs (subjuntivo) samen te vatten, is het goed om deze te vergelijken met de aantonende wijs (indicativo). Waar de aantonende wijs spreekt over feiten, spreekt de aanvoegende wijs over meningen, gevoelens, onzekerheden, etc.
In het geval van een onzekerheid wordt de subjuntivo gebruikt:
- Compraré este libro aunque no le guste.
Ik zal dit boek kopen, ook al vindt ze het misschien niet leuk.
Als we dit herformuleren als een vaststaand feit wordt de indicativo gebruikt:
- Compraré este libro aunque no le gusta.
Ik zal het boek kopen, ook al vindt ze het niet leuk.